Theater de Richel wordt vanaf juli 2024 collectief gerund en geprogrammeerd door Nicoline, Timo, Rosa, Elisabeth, Patrick en Kyrian; zes jonge acteurs, die samen voorstellingen maken onder de naam De Theatertroep. De Theatertroep is binnen de Richel dan ook hofleverancier van actuele, satirische producties in haar beruchte vaudeville-stijl.
Voordat er sprake was van een theater, was menig jonge Amsterdammer al bekend met Café De Richel. Dit etablissement opende De Theatertroep in november 2013 in de Nes, op nummer 71, in de voorruimte van voormalig Theater de Engelenbak. De naam ‘de Richel’ verwees, als eerbetoon aan de Engelenbak, naar de goedkoopste zitplaatsen in een theaterzaal.
In 2024 waren theaterdirecteuren Paul Haenen en Dammie van Geest op zoek naar opvolgers die hun onderneming in dezelfde geest zouden voortzetten. Zo werden ‘de troepers’ theaterdirecteuren en werd het Betty Asfalt Complex aan de Nieuwezijds Voorburgwal 282 Theater de Richel. Het theatercafé verhuisde mee naar het souterrain.
De twee huizen waarin nu Theater de Richel is gevestigd, waren eeuwenlang de woonhuizen van burgemeesters. Zoals bijvoorbeeld dat van de familie Bicker, die de twee huizen onder één gevel liet plaatsen. De beroemde Jacob de Wit maakte in het huis een plafondstuk voor ze. Helaas is dit niet meer aanwezig, maar er is gelukkig wel gedocumenteerd wat daar gezeten heeft.
Het dubbelpand, Nieuwezijds Voorburgwal 282 en 282A, bestaat uit twee woonhuizen onder één lijst. Het linkerdeel werd Het Rechte Cromhout genoemd. Het was een smal pand van twee ramen breed, destijds opgericht voor Jacob Cornelisz Cromhout. Het smalle huis is nu nog in de gevel te herkennen. Het bleef tot 1835 in eigendom van de Bickers. Daarna huisde er een gerenommeerde school en daaropvolgend theater Tingel Tangel.
Prinsenschool, verzet en onderduik
Van circa 1910 tot 1957 was in het pand de bekendste openbare lagere school in de binnenstad gevestigd: de Prinsenschool (ook wel Roemer-Visscher School genoemd). De Prinsenschool was genoemd naar de pedagoog Prinsen en was alleen voor meisjes bedoeld. Later werd het een jongens- en meisjesschool. Een bekende leerling was onder andere choreograaf Hans van Maanen.
Tijdens de oorlogsjaren woonden in het pand ook Marie Schotte en haar dochter Tina Strobos. Zij besloten om in hun grote huis onderduikers te herbergen. Doorlopend waren er steeds maximaal vijf onderduikers. Uit officiële tellingen is gebleken dat er zo ruim honderd mensen uit handen wisten te blijven van de bezetter. Tina was ook actief in het verzet, zij vervalste voedselbonnen en persoonsbewijzen. Zoals veel vrouwen in het verzet werd zij ingezet als koerier: zij bracht wapens, zendapparatuur en radio’s weg. In hun huis aan de Nieuwezijds Voorburgwal 282 en 282A verstopten de dames van de Duitsers gestolen wapens voor het verzet.
Tingel Tangel
In 1957 kwam hier het theater Tingel Tangel, opgericht door cabaretier Sieto Hoving. Samen met onder andere zijn vrouw Marijke, trad hij er zelf op. Bij de gelijknamige cabaretgroep hebben diverse bekende kleinkunstenaars meegewerkt. Vele cabaretiers zijn hier begonnen. Sieto Hoving is ook bekend geworden door zijn werk in reclamespots. Samen met zijn vrouw maakte hij onder meer de commercial voor de Nederlandse kredietverzekeringsmaatschappij met de gevleugelde uitspraak “Dát had je nou niet moeten zeggen”, nadat zijn vrouw hem had gezegd dat hij nog altijd zijn boot zou kunnen verkopen.
Betty Asfalt Complex
Het theater werd in 1989 verkocht aan Paul Haenen en Dammie van Geest, zij doopten het om tot het Betty Asfalt Complex. Paul Haenen is een bekende cabaretier en stemacteur, hij vertolkte de stem van Bert, van Bert & Ernie. In het Betty Asfalt Complex waren onder andere de specials met Margreet Dolman en Dominee Gremdaat, alter ego’s van Paul Haenen, te zien.
Toen Dammie van Geest en Paul Haenen erachter kwamen dat de gemeente in de crisistijd ook hun theater wilde verkopen aan ‘de hoogste bieder’, beten de heren zich vast in de onderhandelingen.
Onder andere Bureau Monumenten en Archeologie was het niet eens met die methode van de afdeling vastgoed van de gemeente, en gaf aan dat niet elk gebouw aan ‘zomaar iedereen’ verkocht kon worden. Er kwam een besluit dat een aantal voor Amsterdam belangrijke monumenten alleen verkocht mogen worden aan een restaurerende organisatie. Stadsherstel kocht het pand en zo kon het een theater blijven.
Vanaf februari 2021 vonden er onder auspiciën van Stadsherstel opnieuw grote verbouwings- en funderingswerkzaamheden plaats. Het souterrain van het complex werd zodanig uitgegraven dat er ruimte kon worden gecreëerd voor een tweede (kleine) zaal en een bijbehorende foyer. Het Betty Asfalt Complex was vanaf toen een écht complex in hartje Amsterdam met in het hele gebouw moderne luchtverversing, nieuwe elektra, sanitair en verwarming. Het BAC was nu niet alleen geschikt voor theatervoorstellingen maar ook voor kleine congressen, festivals, presentaties, vergaderingen en feesten.
In 2024 gaven Paul en Dammie het stokje over aan de acteurs van De Theatertroep, die de nieuwe programmeurs en bespelers van het theater werden. Zij veranderden de naam in Theater de Richel, als doorstart van hun in de Nes gevestigde theatercafé de Richel.